نقد و تحلیل فیلم فریدا (نقاش زن مکزیکی) – 2002
فیلم در ژانر زندگینامهای میگنجد و ماجرای زن نقاش نامدار مکزیکی است به نام فریدا (ماگدالنا کارمن فریدا کالو ی کالدرون د ریورا) شرحی از نوجوانی تا مرگ فریدا.
فراز و نشیبهای زندگی زنی پرشور و ناآرام و هنرمند، به گونهای که پرداختن به سیر زندگیش در یک فیلم به خودی خود واجد جذابیت لازم برای پیگیری است. در این اثر دردها و رنجها و خوشیهای فریدا در کنار هنرآفرینیهای او در عرصه نقاشی به نمایش درآمده است. اما داستان زندگی فریدا آنچنان پرماجراست که بر هنر نقاشی او تفوق پیدا میکند.
البته برای مخاطب عام نیز بخش نخست جذابتر مینماید ولی این فیلم برای اهل هنر و آشنا به آثار او، این مزیت را داراست که اطلاع از زندگی فریدا و حوادث آن به ذهنیتشان در برقرار ارتباط میان آثار و زندگی هنرمند کمک کند. اگر آثار او را دیده باشیم که اغلب سوررئالیستی است، با دیدن این فیلم میتوان ریشههای نگرش افراطگونه او در نقاشیهایش را دریافت.
شاید هر زن دیگری با آن همه درد و مرارت جسمی و اجتماعی، نه تنها نمیتوانست هنری بیافریند، بلکه ممکن بود به بیماری روحی و جسمی دائمی مبتلا شود که اطرافیان را هم عاصی کند.
دقت در بازنمایی فرهنگ در حال گذار مکزیک در اوج بحرانهای شکلگیری مارکسیسم در شوروی و آمریکای جنوبی و نمایش فرهنگ فولکلور زادگاه فریدا، باورپذیری ماجراها را افزایش میدهد.
فریدا در این فیلم زنی است که در اواسط زندگی عنان آزاداندیشی و آزادمنشی که در نوجوانی و جوانی به آن میبالید را از دست میدهد و مابین یک زن سنتی و مدرن گرفتار میشود و از همسرش فاصله میگیرد. با ورود تروتسکی انقلابی به زندگیش، همان میکند که از همسرش انتظار نداشت و زمانی که با ریورا به بحث و جدل میپردازد میبینیم که به افرادی شبیه به هم بدل شدهاند. گویی زندگی را گریزی از چنین شرایطی نیست.
از ویژگیهای سینمایی فیلم انتخاب درست بازیگران نقش فریدا و ریورا (همسر فریدا) است. سلما هایک به خوبی از عهده نقش فریدا برمیآید. فیگور و چهره او با گریم و طراحی لباسش گویی خود فریداست که از درون نقاشیهایش بیرون کشیده شده است.
آنچه از دیدن این فیلم در ذهن باقی میماند، پذیرش جهان جدید و مناسبات خاص آن توسط آدمهاست. نگرش خاص به ازدواج و روابط انسانی و تعریفهای جدید از خواستهها و ایدههای فردی و اجتماعی تلنگرهایی است که فیلم میزند. چگونگی تبادل میان آنچه تجربه میشود و آنچه در هنر صادقانه نمایان میگردد؛ درس کمی برای هنرمندان نیست.