از ادب تا عشق؛ معرفی کتاب «رساله‌ای کوچک در باب فضیلت‌های بزرگ»
"انسان با فضیلت زاده نمی‌شود، با فضیلت می‌شود." از متن کتاب
عنوان کتاب «رساله‌ای کوچک در باب فضیلت‌های بزرگ»
نویسنده: آندره کنت اسپونویل
مترجم: مرتضی کلانتریان
ناشر: نشر آگه
تاریخ انتشار: چاپ پنجم 1392
368 صفحه
آیا تا به حال شده که به جای اندیشیدن درباره بدی‌ها و شرارت‌ها و گناهان، بر روی فضایل و نیکی‌ها متمرکز شویم؟ تمرکز صرف بر زشتی‌ها، معمولاً محصول افراد افسرده و ناامید است. کمی اطرافمان را به دقت بکاویم. در زندگی روزمره تا چه حد در محیط زندگی، در رسانه‌ها، در تعاملات فردی و جمعی؛ چقدر از رذائل و دنائت‌های حیوانی در تن و اندام انسانی، سخن گفته می‌شود؟ نق‌زدن‌های مفرط و خود را در معرض اینگونه بادهای آلوده قرار دادن، به تدریج افراد را معتاد کرده تا همیشه و در همه جا از کثیفی و نادرستی و تلخی‌ها بگویند و به آن بیاندیشند در غیر این‌صورت احساس کاستی و نارسایی به سراغ‌شان خواهد آمد.
اما وقتی از اعمال نیک و فضیلت‌ها سخن گفته می‌شود و تلاش می‌گردد تا اعمال‌مان نیز در آن مسیر منظم شود، وجه تمایز ما با حیوان و غیر انسان نمایان می‌گردد. از همه مهمتر آنکه «فضیلت» قدرت انسانی است نه «شرارت».
در طول تاریخ بشر و در تلقی نادرست عامه مردم، خشم، نفرت، عصبیت، تعصبات کور، بدخلقی، سخت‌دلی، درنده‌خویی و ... به انسان قدرت و هیبت خاصی می‌داد و می‌دهد. اما چون به قول ارسطو، فضیلت امری اکتسابی است؛ پس زحمت می‌طلبد و همیت. برای بد بودن و زشت‌کرداری کافی است از حیوانات و غرایز خویش تبعیت کنیم، اما برای فاضل شدن و فضیلت‌محوری زحمت کسب و تثبیت آن در روح و روان لازم است.
نویسنده کتاب «رساله‌ای کوچک در باب فضیلت‌های بزرگ» در مقدمه، هر فضیلت را قله‌ای می‌داند میان دو شرارت، مسیری به قله‌ای در میان دو پرتگاه: بدین‌سان، شجاعت قله‌ای میان بزدلی و بی‌پروایی، عزت قله‌ای است میان مهربانی و خودخواهی، ملایمت میان خشم و بی‌اعتنایی ...
کتاب با نقل‌قول‌ها و ارجاعات آنها، از اندیشمندان 2500 سال گذشته تاکنون، جهان متکثری از تفکرات در خصوص عناوینی خاص را گرد‌آورده و با شرح و بسطی عقلانی و منسجم و با متنی دلنشین و باوقار، به رشته تحریر درآورده است. زیبایی کتاب با ترجمه دقیق و معادل‌های بجا، توسط دکتر مرتضی کلانتریان، خواندن متن را سهل و ممتنع ساخته است. سهل برای فهم و ممتنع برای تداوم خواندن، آن هم به دلیل شدت تاثیری که بر خواننده می‌گذارد که جسارت فهم و دانایی بیشتر می‌طلبد؛ و این دومی، قطعاً مدیون نویسنده اثر است.
کتاب از 18 بخش تشکیل شده است. با عنوان «ادب» آغاز می‌شود و با «عشق» به پایان می‌رسد. شجاعت، دلسوزی، افتادگی، نرم‌دلی، شوخ‌طبعی، دوراندیشی و ... عناوین دیگری هستند که کتاب مزین شده است به شرح و بسط آنها.
(Andre Comte-Sponville) نویسنده کتاب «رساله‌ای کوچک در باب فضیلت‌های بزرگ» (Petit Traité des Grandes Vertus) و استاد فلسفه دانشگاه سوربن فرانسه است. او به خاطر این کتاب در سال 1996 جایزه آکادمی فرانسه را دریافت کرد و اثرش به بیست و چهار زبان دنیا منتشر شد.
آندره کنت-اسپونویل
نگارنده، خود و همگان را، در آغاز فصل بهار و گوارا شدن طبیعت، برای چشیدن ذائقه مهرآمیز و فضلیت‌‌سرشت؛ به خواندن چندین باره این کتاب دعوت می‌کند. باشد که یکدیگر را در مسیر نسیم لذت‌بخشی که با ادب آغاز می‌شود و به عشق می‌انجامد، قرار دهیم.
"عشق آغاز و پایان هر فضیلت است. ابتدا مادر و فرزندش. ابتدا گرمی بدن‌ها و قلب‌ها. ابتدا گرسنگی و شیر. ابتدا خواهش، ابتدا لذت. ابتدا نوازش که آرام می‌کند و دلداری می‌دهد، ابتدا حرکت که حمایت می‌کند و غذا می‌دهد، ابتدا صدا که اطمینان می‌بخشد. ابتدا این واقعیت: مادری که شیر می‌دهد؛ سپس این عمل شگفت‌انگیز: مردی، بی‌خشونت، مراقب فرزندش است که در خواب است. اگر عشق مقدم بر اخلاق نبود، چه چیزی از اخلاق می توانستیم بدانیم؟" (ص 307)
"طنز وقتی به خود وفادار است، بیشتر به سوی افتادگی گرایش دارد. هیچ نخوتی بی‌روحیه‌ی جدی نیست، و هیچ روحیه‌ی جدی هرگز بی‌نخوت نیست. طنز با حمله به این یکی، آن یکی را با ضربه‌های خود می‌کوبد و خرد می‌کند." (ص 290)
